Oedeemtherapie

Oedeem is een abnormale ophoping van weefselvocht in het lichaam. Oedeem oftewel lymfoedeem is een zichtbare zwelling door toename van vocht. Dit kan over het hele lichaam voorkomen, maar we zien het vooral in de ledematen. Oedeem kan schadelijk zijn en is lastig. Oedeemtherapie kan helpen het vocht af te voeren.

Hoe merkt u dat u oedeem heeft?

Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht. Dit is het vocht in ons lichaam dat niet direct via de bloedvaten, maar afgevoerd maar via het lymestelsel. Via de lymfeknopen komt het weer in de bloedbaan terecht. Aan het dikker worden van de huid en onderliggende weefsels in arm of uw been merkt u dat lymfevocht zich ophoopt . Vaak voelt uw arm of been ook zwaarder aan.

Hoe ontstaat oedeem?

Ophoping van vocht kan ontstaan door een operatie waarbij de lymfeknopen worden verwijderd. Het komt vaak voor bij een operatie voor borstkanker of een andere soort kanker. Lymfoedeem kan ook spontaan ontstaan. Meestal gebeurt dit rond de pubertijd. Een klein wondje kan dan oorzaak zijn. Wij spreken dan van primair lymfoedeem. In sommige gevallen is het genetisch bepaald. De therapie voor beide groepen patiënten hetzelfde. Een adequate behandeling is belangrijk omdat lymfoedeem de neiging heeft om toe te nemen. Ook is de kans op een onvoldoende genezing van wondjes en het ontsteken van de huid groter als lymfeoedeem niet wordt behandeld.

Behandeling van oedeem

De behandeling bestaat meestal uit een combinatie van manuele lymfedrainage, compressietherapie, oefentherapie en voorlichting/advies. Manuele lymfdrainage (MLD) bestaat uit een zachte en kalme massage waarin de lymfeafvoer wordt gestimuleerd. Hierbij worden de goed werkende lymfeknopen gestimuleerd en wordt het lymfevocht afgevoerd via de lymfevaten. Door middel van oedeem- en fibrosegrepen kan de huidtherapeut heel gericht de huid en het onderliggende weefsel behandelen. Met oedeemgrepen leidt de huidtherapeut vocht door het weefsel naar een plaats waar het gemakkelijker wordt opgenomen. Met fibrosegrepen maakt de huidtherapeut verhard weefsel (fibrose) soepeler. Na de behandeling met manuele lymfdrainage is het belangrijk dat het resultaat behouden blijft. Daarom zwachtelen wij meestal direct na de behandeling. Dit wordt ook wel compressietherapie genoemd. Door de extra druk van buitenaf wordt het extra lymfevocht makkelijker afgevoerd. Als het oedeemvolume niet voldoende afneemt, wordt er een vaak elastische kous (steunkous) aangemeten. Naast behandeling geeft de oedeemtherapeut advies en voorlichting. Dit kunnen adviezen zijn op het gebied van leefstijl, maar ook diverse oefeningen om oedeem te voorkomen en de afvoer van oedeem te stimuleren.

Wanneer kan oedeemtherapie helpen?

Lymfedrainage kan toegepast worden bij alle aandoeningen waarbij oedeem een rol speelt, zoals:

bij zwellingen die niet verdwijnen of niet minder worden na bijvoorbeeld een ongeval of na chemotherapie;
zwellingen na plastische chirurgie;
blauwe plekken, zwellingen die niet verdwijnen of niet minder worden;
zwellingen bij trombose;
klachten als gevolg van stress bijvoorbeeld slapeloosheid, concentratieverlies, constipatie, hoofdpijn, vruchtbaarheidsproblemen;
keel-, neus-, en ooraandoeningen;
huidproblemen zoals chronische eczeem of acné;
longaandoeningen als chronische bronchitis of longemfyseem;
bloedcirculatiestoornissen bijvoorbeeld glaucoom of etalageziekte;
orgaanklachten aan de lever, de nieren, de darmen (ziekte van Crohn).